در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، جمعیت کشور ما به ۱۲۰ میلیون نفر خواهد رسید که ۸۰ درصد این ۱۲۰ میلیون نفر در شهرها ساکن میشوند. یعنی کمتر از ۲۰ سال دیگر کشور ایران حدود ۹۶ میلیون شهرنشین خواهد داشت.حال سوال اینجاست که آیا برای اسکان و فراهم نمودن امکانات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این ۹۶ میلیون نفر برنامهریزی کردهایم؟ در حال حاضر چطور؟ آیا شهرهای ما از حداقل استانداردهای جهان برخوردارند؟ به راستی چه افرادی میتوانند طرحی جامع برای شهرها و شهرکها ارائه دهند و در آرامش روحی و جسمی شهرنشینان نقش موثری داشته باشند؟ بدون شک چنین کاری از عهده متخصصان یک رشته برنمیآید، بلکه برای ساماندهی یک شهر نیاز به همکاری و همفکری اقتصاددانان، جامعهشناسان، معماران، مهندسین عمران، جغرافیدانان و کارشناسان رشتههای متعدد دیگر است.در این میان متخصص شهرسازی به عنوان سیاستگذار و مدیر متخصص،نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. متخصص شهرسازی فردی است که میتواند در زمنیه طراحی شهری یا برنامهریزی شهری فعالیت کرده و عامل توسعه شهری شود. دانش شهرسازی به بررسی کلیه تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیکی یک شهر میپردازد و تلاش میکند که روابط موجود در یک شهر را در قالب یک نظام هماهنگ، مدیریت و سازماندهی کند و متخصص شهرسازی نیز کسی است که با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم در شهر، برنامهای بسامان و مطبوع برای یک شهر ارائه میدهد. برنامهای که تصویرگر سیمای شهر در آینده است. در این رشته حداقل ۶ محور اصلی وجود دارد که در برنامهریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است. این ۶ محور عبارتند از:
دانشجوی این رشته باید با طراحی و مفاهیم هنری مثل روانشناسی رنگها آشنا باشد و در عین حال به مفاهیم تکنیکی و اصول فنی کار مثل نقشهبرداری، رسم فنی، پرسپکتیو، هندسه فضایی، مدلسازی، ریاضی و مسائل انسانی و اجتماعی مثل مبانی جامعهشناسی علاقهمندباشد. و بداند که در طی تحصیل باید کارهای تحقیقاتی و عملی بسیاری انجام دهد. در ضمن رشته شهرسازی نیاز به مطالعه زیاد، کارهای فیزیکی گسترده و برداشتهای میدانی بسیاری دارد به همین دلیل دانشجو باید وقت زیادی را به آن اختصاص دهد. همچنین باید قدرت تحلیل بالایی داشته و در طراحی زبردست باشد.
کشور ما برای توسعه شهری و منطقهای نیاز به ۵۰ هزار برنامهریز شهری و منطقهای دارد؛ یعنی اگر ما بخواهیم به قافله توسعه جهانی نزدیک شویم باید بحث برنامهریزی را باور داشته و در این زمینه سرمایهگذاری نماییم تا بتوانیم مثل کشور کره با استفاده از منابع برنامهریزی، عقبماندگی خود را جبران کنیم. اما متاسفانه در حال حاضر تواناییهای متخصصان این رشته در فرهنگ عمومی جامعه شناخته شده نیست و مسوولان بین معماری و شهرسازی تمایزی قائل نمیشوند. در حالی که دانش معماران در حد بنا است و آنها در مقیاس کلان مداخله نمیکنند؛ یعنی یک شهر یا یک منطقه را با تمامی ویژگیها و خصوصیات اجتماعی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی و فیزیکی آن مطالعه نمیکنند و به همین دلیل نمیتوانند در برنامهریزی یا طراحی شهری موفق باشند.
درآمدی بر شهرشناسی، مبانی جامعهشناسی، درک و بیان محیط شهری، مبانی جغرافیا، مبانی اقتصاد، بومشناسی طبیعی و انسانی، کاربرد ریاضیات در شهرسازی، کارگاه بیان تصویری، کاربرد هندسه در شهرسازی ، زبان تخصصی .
کاربرد نقشهبرداری، کاربرد رایانه در شهرسازی، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی جهان، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی ایران، آشنایی با مبانی معماری وساختمان، مبانی مهندسی شبکه حمل و نقل، کارگاه مهندسی شبکه حمل و نقل، مبانی مهندسی تاسیسات شهری، کارگاه مهندسی تاسیسات شهری، طراحی و کاربرد نظام اطلاعات ، آمار و روشهای کمی در شهرسازی ، آشنایی با مصالح و ساخت ، جغرافیای شهری ، جامعهشناسی شهری ، اقتصاد شهری ، کارگاه مطالعات شهری، حقوق و قوانین شهری.
مبانی و روشهای برنامهریزی شهری ،مبانی و روشهای طراحی شهری ، کارگاه برنامهریزی شهری (کاربری زمین)، کارگاه طراحی شهری، مبانی و روشهای برنامهریزی مسکن ، کارگاه برنامهریزی مسکن، مدیریت و سازمان اجرایی شهری ، کارگاه طرحهای اجرایی ، شناخت فضاهای شهری ایران ، روش تحقیق در شهرسازی ، کارگاه آماده سازی زمین، کارگاه برداشت کاربری ، طرح نهایی.